Wanda Zawidzka-Manteuffel

W. Zawidzka-Manteuffel, Perełki, 1951, Huta Szkła Gospodarczego „Ząbkowice”, fot. Pragaleria

Inwencja i dojrzałość tej wszechstronnie utalentowanej projektantki ujawniły się najpełniej w realizowanych przeważnie w końcu lat sześćdziesiątych szkłach unikatowych.

Były to zazwyczaj miniaturowe trawestacje prostych form naczyniowych, czarek, dzbanów czy kulistych wazoników. Łączyły one w sobie powściągliwość i precyzję modelunku z urozmaiconą kolorystyką, opartą każdorazowo na specjalnie przygotowanej recepturze./…/

Nieliczne prace W. Manteuffel uległy rozproszeniu; w szkle polskim stanowią one pozycję wyjątkową, a także niedocenianą należycie.

Prof. Paweł Banaś, Polskie współczesne szkło artystyczne, 1982

W. Zawidzka-Manteuffel, salaterka Perełki, 1951, Huta Szkła Gospodarczego „Ząbkowice”, zbiory: Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu, fot. P. Więcławek
W. Zawidzka-Manteuffel, Perełki, 1951, Huta Szkła Gospodarczego „Ząbkowice”, fot. Pragaleria
W. Zawidzka-Manteuffel, Perełki, 1951, Huta Szkła Gospodarczego „Ząbkowice”, zbiory / fot.: Marzena Stańczyk-Zarzecka, Art-Mania

Żyła w latach 1906–1994. Dyplom w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowniach m. in. Miłosza Kotarbińskiego, Wojciecha Jastrzębowskiego, Karola Tichego, Tadeusza Pruszkowskiego, Władysława Skoczylasa, 1934. W latach 1935–1936 przebywała na stypendium w Paryżu.

Działalność zawodową rozpoczęła w latach 30. jako grafik i ilustrator książek dla dzieci. Od 1946 współpracowała z Biurem Nadzoru Estetyki Produkcji, nawiązywała kontakty z zakładami przemysłowymi, prowadziła kursy dla pracownic Zakładów Fajansu we Włocławku. W 1946 roku rozpoczęła współpracę z hutą szkła w Polanicy Zdroju, gdzie realizowała swoje prace unikatowe, a także nadzorowała realizacje projektów innych artystów.

W latach 50. pracowała jako projektantka w Hucie Szkła „Sudety” w Szczytnej Śląskiej. Zaprojektowała szereg zestawów użytkowych ze szkła przeźroczystego, dekorowanego drobnymi nakładkami w kolorze jasnego ametystu i zieleni.

W latach 1950–1955 współpracowała z Haliną Jastrzębowską-Sigmunt i Henrykiem Gaczyńskim przy projektowaniu żyrandoli m.in. do Pałacu Kultury i Nauki, realizowanych w Hucie Szkła Kryształowego „Józefina” w Szklarskiej Porębie (późniejsza HSK „Julia”). Od 1959 roku należała do Komisji Selekcyjnej Przemysłu Szklarskiego. W latach 1964–1979 pracowała jako kierownik ośrodka wzornictwa
w Hucie Szkła Gospodarczego „Irena” w Inowrocławiu. Projektowała delikatne naczynia, a także szlify do kryształów, w których powracała do stylistyki art déco, konstruowane z układów linii prostych. W Inowrocławiu zaczęła też realizować swoje prace unikatowe ze szkła.

Jej prace zdobyły wiele nagród i wyróżnień, m.in.: I nagroda za szkło prasowane w konkursie Dobry Wzór, Instytut Wzornictwa Przemysłowego, 1951; nagroda w dziale szkła na I Ogólnopolskiej Wystawie Architektury Wnętrz i Sztuki Dekoracyjnej w Warszawie, Zachęta Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, Warszawa, 1952; nagroda na wystawie XXX-lecie ”Ładu”, Zachęta Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, Warszawa, 1956; II nagroda w II Ogólnopolskiej Wystawie Architektury Wnętrz i Sztuki Dekoracyjnej, Zachęta Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, Warszawa, 1957; Złoty medal na XI Triennale Sztuk Dekoracyjnych w Mediolanie, 1957.

Udział w wielu wystawach w kraju i za granicą, m.in.: Wanda Zawidzka-Manteuffel. Szkło, ceramika, tkanina, grafika, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa, 1994; Wystawy Przemysłu Artystycznego w Warszawie, 1947, 1948; I Ogólnopolska Wystawa Ceramiki i Szkła Artystycznego, Muzeum Śląskie we Wrocławiu, 1954; Polskie współczesne szkło artystyczne, Muzeum Narodowe
w Krakowie, 1963; Ceramika i szkło. Polska sztuka użytkowa w 25-lecie PRL, Muzeum Śląskie we Wrocławiu, 1969; Künstlerisches Glas aus der VR Polen, Berlin, 1972; Ogólnopolska Wystawa Szkła Artystycznego i Użytkowego w Katowicach, 1974; Polskie szkło współczesne, Muzeum Narodowe w Warszawie, 1987–1988. W 1994 roku w Królikarni w Warszawie odbyła wystawa pośmiertna twórczości Wandy Zawidzkiej-Manteuffel.

Prace w zbiorach muzealnych i prywatnych, m. in.: Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu.

WIĘCEJ: